Khi sắp xếp các đối tượng trong tranh hoặc hình ảnh, việc tạo điểm nhấn trong bố cục luôn là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu. Một trong những cách hiệu quả nhất để làm nổi bật chủ thể là kiểm soát sắc độ. Một vật thể tối có thể trở nên nổi bật nếu được đặt cạnh hoặc phía trước một nền sáng. Tương tự, một vật thể sáng cũng có thể trở thành điểm nhấn khi được đặt trước nền tối. Bằng cách tạo nên sự đối lập về sắc độ giữa các yếu tố, ta có thể tạo ra một “trung tâm chú ý” (center of interest).

Sự tương phản mạnh dễ tạo điểm nhấn trong bố cục nhất là khi đối tượng sáng nhất nằm cạnh đối tượng tối nhất. Đồng thời, ta cũng có thể làm cho các đối tượng gần nhau về sắc độ trở nên gần như hòa lẫn, khiến chúng không thu hút quá nhiều sự chú ý. Những chi tiết không quan trọng đối với chủ đề chính hoàn toàn có thể được “làm mờ” hoặc hạ thấp cường độ để tránh gây phân tán thị giác. Tuyệt đối không nên tạo sự tương phản một cách vô tình khiến ánh nhìn của người xem bị dẫn tới một điểm sai lệch, làm mờ nhạt hoặc thậm chí gây rối loạn thông điệp chính của bức tranh.

Để luyện khả năng điều khiển sắc độ – yếu tố then chốt giúp tạo điểm nhấn trong bố cục – người học nên thực hành bằng các bài ký họa tĩnh vật đơn giản, chỉ dùng ba đến bốn gam sáng tối. Khi thêm chi tiết, cần lưu ý giữ vững mối quan hệ cơ bản của những mảng sáng tối chính – yếu tố nền tảng tạo nên sức mạnh thị giác của toàn bộ bố cục. Thông qua thực hành, người nghệ sĩ sẽ dần kiểm soát được điểm nhìn của người xem, điều khiển ánh mắt tập trung vào nơi mong muốn.

Ngoài yếu tố sắc độ, còn có thể vận dụng các nguyên lý khác như khung hình, đường dẫn, và chiều sâu để củng cố điểm nhấn trong bố cục. Trên thực tế, một bố cục mạnh mẽ thường không chỉ dựa vào một mà là sự kết hợp của nhiều nguyên lý này.

Trong tác phẩm của Norman Rockwell, cậu bé mặc bộ quần áo sáng là điểm nhấn trong bố cục, kế tiếp là người cha, còn người mẹ được đặt ở vị trí nền. Bố cục sắc độ được tổ chức khéo léo để nhấn mạnh mạch truyện.

Ở một minh họa khác cũng của Rockwell, hiệu ứng ánh sáng và bóng đổ từ ngọn đèn tiền cảnh tạo nên sự đối lập mạnh mẽ giữa đầu và súng của cậu bé với bộ quân phục sáng màu của viên sĩ quan, nhờ đó gia tăng kịch tính cho cảnh.

Trong tác phẩm của Robert Fawcett, người nghệ sĩ sử dụng sự đối lập giữa mảng tối của nhân vật tiền cảnh và nền sáng phía sau. Nhờ vậy, các chi tiết như bàn tay, khuôn mặt, hay chiếc cán búa trở nên rõ ràng và làm nổi bật hành động.

Từ những ví dụ trên, có thể thấy rằng việc tạo ra điểm nhấn trong bố cục không chỉ là kỹ năng cơ bản, mà còn là yếu tố cốt lõi giúp họa sĩ truyền tải thông điệp, điều khiển cảm xúc và dẫn dắt ánh nhìn của người xem theo đúng ý đồ nghệ thuật.