Hình họa là gì?
Hình họa là môn học nền tảng đối với sinh viên mỹ thuật. Đây là bộ môn nghiên cứu mà người học vẽ chuyên nghiệp sẽ sử dụng kỹ năng vẽ của mình để vẽ lại đối tượng mình quan sát (tĩnh vật, người…) trên mặt phẳng 2 chiều (giấy, toan vải…).
Hình họa sẽ yêu cầu luyện tập kỹ năng về đường nét, mảng, hình khối, sáng tối, đậm nhạt để vừa thể hiện được tỉ lệ chính xác về hình, vừa diễn tả chất liệu và tạo ra độ sâu không gian ba chiều trên giấy. Cũng giống như việc bạn học toán cần có nền tảng về các phép tính, công thức thì khi học mỹ thuật bạn cũng cần có nền tảng về hình họa vậy, cũng có công thức về bố cục, phối cảnh, về quy luật sáng tối và hình khối, cấu trúc.
Hình họa không chỉ quan trọng đối với chuyên ngành như Hội họa, Đồ họa tranh in, Điêu khắc mà kể cả lĩnh vực Mỹ thuật ứng dụng như Thiết kế đồ họa cũng rất cần thiết.
Tùy chương trình học mà chúng ta sẽ có lộ trình học Hình họa khác nhau từ đơn giản đến phức tạp, từ trắng đen đến màu sắc, từ mẫu tĩnh vật sang mẫu người thật. Cụ thể ở ngành Hội họa thì bạn sẽ làm quen với hình hoạ chì và than, từ tĩnh vật đến vẽ người (từ chân dung đến toàn thân).
Hình họa nghiên cứu của họa sĩ Jean Auguste Dominique Ingres
Lộ trình cơ bản của người học hình họa chuyên nghiệp
Khối cơ bản (Khối lập phương, khối cầu, khối trụ…)
Bắt đầu từ Khối đơn rồi đến Cụm khối (Mẫu bao gồm nhiều khối): Mục đích là giúp người học làm quen với các kỹ năng cơ bản cũng như quy trình vẽ của bài hình họa.
Tĩnh vật (Mẫu bao gồm nhiều vật thể đa dạng như chai, lọ, hoa, quả…)
Mục đích là luyện tập kỹ năng quan sát, thiết lập bố cục sau đó phân tích và diễn tả không gian, chất liệu. Có thể kết hợp các bài vẽ đơn sắc (vẽ chì, than) và các bài vẽ màu (Màu bột, sơn dầu, digital painting…)
Các khối ngũ quan và tượng chân dung người
Mục đích là nâng cao khả năng phân tích và diễn tả với các khối phức tạp. Làm quen với cấu trúc chân dung người thông qua tượng chân dung. Có thể kết hợp các bài vẽ đơn sắc (vẽ chì, than) và các bài vẽ màu (Màu bột, sơn dầu, digital painting…)
Bài tập môn Hình họa – SV Trịnh Linh Chi AC9 – chuyên ngành Vẽ minh họa – Monster Lab
Bán thân và toàn thân người thật (Mẫu đơn)
Mục đích là nâng cao kỹ năng vẽ với người thật ở nhiều tư thế khác nhau.
Toàn thân người thật (Mẫu đôi)
Mục đích là nâng cao khả năng quan sát, thiết lập bố cục với nhiều đối tượng người. Nâng cao kỹ năng phân tích và diễn tả với nhiều đối tượng tương tác trong cùng 1 khung hình. Có thể kết hợp các bài vẽ đơn sắc (vẽ chì, than) và các bài vẽ màu (Màu bột, sơn dầu, digital painting…)
Quy trình làm một bài hình họa
Bước 1: Chuẩn bị dụng cụ, chọn góc vẽ
Khi bắt đầu một bài vẽ chì hoặc than thì sinh viên sẽ cần chuẩn bị đầy đủ họa cụ như giấy, bút chì (hoặc than), que đo, tẩy, giá vẽ. Bút chì phải được gọt nhọn sẵn.
Mẫu sẽ được sắp xếp cố định, lúc này sinh viên quan sát mẫu để tìm cho mình một góc vẽ phù hợp sao cho bố cục mẫu hợp lý và có thể bao quát được mẫu mà không bị chắn tầm nhìn.
Bước 2: Quan sát mẫu và dựng bố cục
Mẫu tĩnh vật hay mẫu người đều cần sinh viên có sự lựa chọn góc nhìn hợp lý. Tiếp theo là việc quan sát mẫu trước khi vẽ để sinh viên nắm bắt được tổng thể mẫu vẽ, phát hiện được những điểm quan trọng cần chú ý trong quá trình vẽ. Từ đó bắt đầu xác định bố cục tổng thể của mẫu trên giấy sao cho cân đối và phù hợp với yêu cầu.
Bước 3: Dựng hình
Phác thảo và dựng hình là phần đầu tiên trong các bài hình họa, sinh viên sẽ dùng đến que đo hoặc bút chì để đo đạc các tỉ lệ chung và riêng. Cho dù là vẽ tĩnh vật, chân dung hay toàn thân thì quy trình luôn đi từ dựng hình tổng quát đến chi tiết.
Để vẽ cho đẹp thì bài hình họa cần phải đúng hình, đúng tỉ lệ trước đã, vì thế nên bước dựng hình ban đầu rất quan trọng.
Bước 4: Đánh bóng
Sau phần dựng hình thì sẽ đến phần tạo sắc độ cho bài, hay còn gọi là đánh bóng hoặc lên đậm nhạt. Với chất liệu chì và than khi dùng sẽ khác nhau về kỹ thuật nhưng vẫn tương đồng nhau về cách phân tích sáng tối lớn.
Sinh viên sẽ thể hiện bài sao cho rõ khối, hướng ánh sáng, phần trung gian, phần tối, phản quang và các chi tiết về sáng tối khác.
Bước 5: Hoàn thiện bài vẽ hình họa
Để có thể hoàn thiện bài, sinh viên sẽ cần đẩy sâu hay diễn tả chiều sâu cho không gian, chi tiết đối tượng. Lúc này sinh viên sẽ có thể tả không gian xung quanh và chất liệu trên mẫu vật, ví dụ như tĩnh vật thì có chất liệu thủy tinh, gốm sứ… chân dung thì có chất liệu da người, lông tóc.
Trong bước này sinh viên cần lưu ý phân tích thật kỹ để xác định được khu vực cần diễn tả chi tiết, tránh diễn tả tràn lan ở mọi khu vực trong bài gây hỗn loạn không gian và thiếu điểm nhấn.
Các kỹ năng cần có để làm tốt môn hình họa
Kỹ năng quan sát và phân tích đặc điểm mẫu
Đây là kỹ năng cơ bản và cực kỳ quan trọng trong vẽ Hình họa. Sinh viên càng có kỹ năng quan sát và phân tích tốt thì sẽ có khả năng vẽ lại mẫu với bố cục tốt và hình sát với mẫu hơn.
Kỹ năng phác thảo và đo đạc
Việc đo đạc sẽ giúp bạn dựng hình đúng hơn, luyện tập lâu dài bạn sẽ chọn lựa được cách đo phù hợp với mình và phác thảo cũng nhanh hơn.
Kiến thức về bố cục, cấu trúc và tỉ lệ
Đây là những kiến thức giúp bạn có thể hiểu rõ hơn các đặc điểm của không gian và mẫu trong quá trình quan sát và vẽ. Ứng dụng tốt những kiến thức này sẽ giúp bạn kiểm soát tốt được bài vẽ của mình.
Bài Hình họa – Nguyễn Trương Bảo Linh AC9 – chuyên ngành Vẽ minh họa – Monster Lab
Kiến thức về ánh sáng
Tương tự với dựng hình thì đánh bóng cũng có quy luật về sáng tối, như đường ranh giới sáng tối lớn, phần sáng – trung gian – tối, phần phản quang, cách đánh bóng để diễn tả khối,… Hiểu rõ và phân tích được ánh sáng tác động lên mẫu vật như thế nào sẽ giúp bạn đưa ra được phương pháp vẽ tối ưu cho bài của mình.
Kỹ năng diễn tả sâu
Đây là kỹ năng nâng cao để giúp sinh viên có thể diễn tả được chi tiết trong bài và cũng có thể kiểm soát được lượng chi tiết mình sẽ vẽ. Để có thể diễn tả sinh viên cần hiểu về chất liệu mình định diễn tả, có khả năng phân tích, so sánh giữa nhiều chất liệu khác nhau trên mẫu.
Ngoài ra còn cần sự chủ động về ý đồ diễn tả để lựa chọn khu vực diễn tả hợp lý để tạo hiệu quả cao nhất cho bài vẽ.
Responses