Khi nhắc đến figure drawing, bạn có thể hình dung cảnh các họa sĩ ngồi quanh người mẫu với giấy vẽ và bút chì trên tay.
Nhưng thực chất figure drawing là gì? Và tại sao nó lại trở thành kỹ năng nền tảng mà bất kỳ họa sĩ nào cũng cần phải học?
Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu khái niệm figure drawing (vẽ người), vì sao nó quan trọng và một số phương pháp rèn luyện để nâng cao kỹ năng này.
Figure Drawing là gì?
Figure Drawing (vẽ người) là quá trình diễn họa trực tiếp từ người mẫu sống. Thông thường, họa sĩ sẽ quan sát và vẽ từ mẫu thật, thay vì từ ảnh chụp.
Mục tiêu cốt lõi của vẽ người là hiểu rõ cơ thể con người: từ cơ bắp, cấu trúc, chất liệu da, đến tư thế và chuyển động. Trong các buổi vẽ người, người mẫu thường khỏa thân để người học có thể quan sát trọn vẹn cấu trúc giải phẫu, tỷ lệ và sự vận động của cơ thể. Khi luyện vẽ người, họa sĩ phải làm chủ được tỷ lệ, góc độ, cấu trúc hình khối và nhiều chi tiết khác.
Trong thực tế, khái niệm figure drawing và life drawing thường được dùng thay thế cho nhau. Tuy nhiên, nhiều người mới dễ nhầm lẫn giữa life drawing (vẽ người mẫu sống) với drawing from life (vẽ trực tiếp từ đời sống).
- Drawing from life: có thể là vẽ quả táo, cái ghế, hay chiếc xe… miễn là quan sát từ đối tượng thật ngoài đời.
- Life drawing: gần như đồng nghĩa với figure drawing, tức vẽ người mẫu trực tiếp.
Vì sao figure drawing quan trọng?
Câu trả lời ngắn gọn nhất: hiện thực không bao giờ nói dối.
Từ thời kỳ Phục Hưng, vẽ người đã là phần trung tâm trong đào tạo họa sĩ. Luyện tập figure drawing là bước thiết yếu để hiểu được sự phức tạp của hình thể và chuyển động.
Vẽ người giúp họa sĩ rèn luyện khả năng quan sát và nắm bắt thế giới như nó vốn có thay vì dựa hoàn toàn vào ký ức hoặc tưởng tượng.
Điều này đồng nghĩa với việc luyện tập các yếu tố cơ bản trong hội họa:
- Hình khối (form)
- Tỷ lệ (proportion)
- Phối cảnh (perspective)
- Sáng tối (shading, value)
Thực hành từ ảnh tham chiếu là điều tốt, đặc biệt khi học ở nhà. Nhưng việc vẽ từ mẫu thật lại rèn luyện đôi mắt của họa sĩ theo một cách mà ảnh chụp không bao giờ thay thế được. Nó giúp bạn nhạy bén hơn trong mọi loại hình sáng tác: từ minh họa, truyện tranh, đến hoạt hình…
1. Rèn luyện khả năng quan sát
Vẽ hình họa buộc họa sĩ phải quan sát kỹ lưỡng: tỷ lệ, khối dáng, chuyển động.
Qua đó, họ học cách chia nhỏ đối tượng và tái hiện chính xác những gì nhìn thấy, cũng như tập quan sát ở nhiều góc độ khác nhau.
2. Nắm bắt động tác và cảm xúc
Figure drawing giúp họa sĩ biết cách ghi lại hành động, cử chỉ và cảm xúc.
Họ học cách chú ý đến biểu cảm cơ thể và những biến chuyển tinh tế trong động tác, từ đó tạo ra các dáng vẽ sinh động, giàu cảm xúc.
3. Hiểu sâu về giải phẫu
Trong khi ký họa, họa sĩ phải nhận diện khối cơ – xương làm nên cơ thể. Việc này giúp họ hiểu cách các bộ phận tương tác và vận động.
Sự kết hợp giữa kiến thức giải phẫu và kỹ thuật vẽ hình họa đem lại sức sống, tính chân thực cho tác phẩm.
👉 Nếu bạn quan tâm đến chi tiết nhỏ hơn như bàn tay hay bàn chân, có thể tham khảo thêm bài viết 4 mẹo vẽ bàn chân đẹp hơn cho họa sĩ minh họa để bổ sung kỹ năng.
4. Học ngôn ngữ hình khối cơ bản
Qua vẽ hình, họa sĩ nhận ra cơ thể người có thể quy giản thành các hình cơ bản như oval, vuông, tròn hay các dạng khối trụ, hộp chữ nhật… Những hình, khối này chính là “khối dựng” để nhanh chóng phác dáng động hoặc ghi lại chuyển động phức tạp.
Tại sao lại phải vẽ người thay vì vật thể?
Bài tập môn Hình họa | SV Trịnh Linh Chi
Có hai lý do then chốt:
- Cơ thể người có độ phức tạp cao chứa vô số chi tiết để nghiên cứu.
- Phần lớn nhân vật hoặc sinh vật hư cấu đều được xây dựng trên nền tảng giải phẫu người.
Luyện tập vẽ người không chỉ để hiểu khối cơ, xương hay tỷ lệ. Nó còn là cách quan sát chuyển động, trọng lượng, thế thăng bằng và sự căng giãn của cơ thể.
Ví dụ: chân trụ chịu lực, hông nghiêng để giữ dáng, hay cách vai phản ứng với động tác tay.
Chính những chi tiết nhỏ này tạo nên tính chân thực, và bạn sẽ thấy chúng lặp lại ở động vật, đồ vật hay nhân vật hư cấu. Đó là lý do tại sao hầu hết các buổi vẽ người đều dùng người mẫu khỏa thân để quan sát đầy đủ biến đổi của cơ thể mà trang phục thường che khuất.
Cách luyện tập vẽ người
Ban đầu, vẽ người có thể khiến nhiều người thấy khó. Nhưng với kiên nhẫn và thực hành đều đặn, kỹ năng này sẽ ngày càng trở nên tự nhiên.
Một số bước cơ bản:
- Dựng khung xương (gesture / skeleton)
- Bắt đầu bằng phác khung dáng hoặc người que để xác định tỷ lệ và hướng động tác.
- Nên dùng nét nhẹ, dễ chỉnh sửa.
- Thêm khối cơ bản (construction forms)
- Gắn các khối đơn giản như trụ, cầu, khối hộp để tạo thể tích cho đầu, thân, tay, chân.
- Đây là nền tảng để sau đó xây dựng cơ bắp và hình khối thật.
- Tạo đường bao hình thể (contour)
- Sau khi có khung và khối cơ bản, vẽ đường viền để thể hiện dáng thật, đường cong và cấu trúc tự nhiên.
- Phác cơ bắp (anatomical study)
- Quan sát cách cơ bắp gắn kết và biến đổi theo tư thế.
- Bổ sung kiến thức từ sách giải phẫu để vẽ chính xác và sinh động hơn.
- Bổ sung chi tiết & diễn tả ánh sáng (rendering)
- Thêm sắc độ, chất liệu, bóng đổ để tạo chiều sâu.
- Hoàn thiện bằng chi tiết như nếp da, nét mặt, tóc, trang phục hoặc phụ kiện để làm nhân vật sống động hơn.
Lời khuyên khi luyện tập figure drawing
- Kết hợp gesture và study chi tiết: bắt đầu với phác thảo động tác, sau đó đào sâu vào từng bộ phận như thân trên, cánh tay, bàn tay hay bàn chân.
- Tập trung vào điểm yếu cá nhân: nếu bàn tay hoặc bàn chân là thử thách, hãy dành riêng nhiều buổi để vẽ phần đó cho đến khi tự tin hơn.
- Kiên trì: vẽ người là quá trình học tập suốt đời. Ngay cả những họa sĩ có 30 năm kinh nghiệm vẫn thường xuyên tham gia các lớp vẽ người.
Ngay cả các hãng hoạt hình lớn như Walt Disney Animation cũng tài trợ cho họa sĩ của mình tham gia lớp figure drawing. Lý do rất đơn giản: life drawing là phương pháp tốt nhất để nâng cao chất lượng tác phẩm.
Điều này cho thấy vẽ người không chỉ dành cho họa sĩ truyền thống, mà còn là công cụ quan trọng để phát triển trong minh họa, truyện tranh, hoạt hình, thiết kế nhân vật và nhiều lĩnh vực sáng tạo khác.
Kết luận
Figure drawing – Vẽ người từ mẫu trực tiếp là trải nghiệm không thể thay thế, dù có dùng bao nhiêu ảnh tham chiếu đi nữa. Nó rèn cho họa sĩ đôi mắt quan sát, cảm nhận chuyển động, trọng lượng và nhịp điệu của cơ thể.
Hãy coi vẽ người như một hành trình dài hạn. Càng luyện tập, bạn càng tiến gần đến việc làm chủ hình thể và ngôn ngữ tạo hình trong nghệ thuật.
Responses