Trong lĩnh vực nghệ thuật tạo hình, việc phân biệt giữa drawing hay painting không chỉ dừng lại ở chất liệu sử dụng, mà còn phản ánh sự khác biệt sâu sắc trong tư duy tạo hình và mục đích biểu đạt thị giác.
Đây là hai phương pháp tiếp cận thị giác khác nhau: một bên dựa trên đường nét để kiến tạo hình khối và cấu trúc, bên kia sử dụng ánh sáng, màu sắc và mảng để gợi nên không gian, cảm xúc.
Hiểu đúng bản chất của drawing hay painting là bước khởi đầu quan trọng đối với bất kỳ ai đang theo đuổi nghệ thuật thị giác một cách chuyên nghiệp – từ học hình họa cơ bản đến phát triển phong cách cá nhân.
Drawing là gì?
Drawing là cách bạn sử dụng đường nét để vẽ tranh. Tư duy drawing bắt đầu hình thành khi con người sử dụng đường nét để mô tả lại các đối tượng trong tự nhiên với các vật liệu thô. Cho đến sau này, khi than, chì, các dạng bút mực khác nhau ra đời, việc sử dụng nét để ghi chép tự nhiên ngày càng sâu hơn với nhiều kỹ thuật hơn như vẽ hình họa, vẽ ký họa… Những hành động này được gọi là “VẼ” và từ ngữ này trở nên phổ biến.
Ví dụ, khi bạn vẽ hình họa bằng bút chì, bạn đang dùng nét để gợi lên khối, ánh sáng, chất liệu của một vật thể. Dù kết quả cuối cùng không thấy có sự hiển thị của nét, nhưng vì tất cả đều sử dụng nét để diễn đạt nên đó vẫn là một bài drawing.
👉 Một mẹo nhỏ để nhận diện: Nếu bạn có thể bóc tách từng nét riêng biệt trong bài vẽ, nếu bản vẽ đó có thể dịch chuyển từ sáng tới tối chỉ bằng cách đan dày nét thì đó là drawing.
Nguồn: Kim Jung Gi
Một số chất liệu drawing phổ biến:
- Vẽ chì (pencil drawing)
- Vẽ than (charcoal drawing)
- Vẽ mực (ink drawing)
Nguồn: Kim Jung Gi
Painting là gì?
Paint là sơn (chỉ chất liệu sơn dầu). Painting là hành động sử dụng chất liệu sơn dầu hoặc tương tự như sơn dầu để vẽ tranh. Tuy nhiên trong tiếng Việt thì vẫn gọi là hành động vẽ sơn dầu chứ không có sự phân biệt như tiếng Anh.
Painting – theo quan điểm của mỹ thuật hàn lâm là “không dùng nét để diễn tả”. Khi bước vào painting, bạn chuyển sang một cách nhìn khác: quan sát vật thể là một khối có màu sắc, chất liệu nằm trong không gian và chịu tác động của ánh sáng.
“Những người Cossack Zaporozhye viết thư cho Sultan Thổ Nhĩ Kỳ” là một bức tranh của họa sĩ Ilya Repin
Painting là cách vẽ sử dụng mảng, khối, ánh sáng, màu sắc để thể hiện đối tượng lên bản vẽ. Bạn cũng sẽ bắt đầu bản vẽ với các nét phác họa về hình của các đối tượng trong tranh, sau đó diễn tả dần về ánh sáng, màu sắc, chất liệu, không gian bằng cọ vẽ các cỡ to nhỏ khác nhau. Kết quả cuối cùng sẽ gần giống như thực tế. Và trong thực tế thì không có đường nét.
Như vậy, bạn có thể phác hình nhẹ lúc đầu bằng nét, nhưng về sau, tất cả sẽ được “nuốt” vào mảng màu. Tranh sơn dầu theo hướng hàn lâm đều tuân thủ nguyên lý này.
Vườn tại Sainte-Adresse – Claude Monet
Một số chất liệu painting
- Sơn dầu (Oil Paint)
- Màu nước (Watercolor)
- Acrylic
- Tempera (Bột màu pha với lòng trắng trứng)
- Gouache (Bột màu pha sẵn)
- Màu bột
Vì sao artist cần phân biệt drawing hay painting?
Việc hiểu rõ sự khác biệt giữa drawing hay painting không đơn thuần là vấn đề học thuật hay gọi tên cho đúng. Với một người làm nghệ thuật, dù là sinh viên mỹ thuật, họa sĩ chuyên nghiệp đây là kiến thức nền tảng để:
Xác định đúng phương pháp thể hiện ngay từ đầu
Việc xác định được phương pháp trước khi triển khai sẽ quyết định toàn bộ:
- Cách xây dựng hình: Dựng bằng nét (line-based) hay chia mảng ngay từ đầu (shape-based)?
- Cách xử lý ánh sáng, chất liệu: Diễn tả bằng nét đậm nhạt, hay dùng ánh sáng, màu sắc, độ chuyển?
- Công cụ cần chuẩn bị: Bút chì, than, bút kỹ thuật… hay cọ, bảng màu, chất nền?
Việc nhầm lẫn giữa hai tư duy có thể khiến tác phẩm rơi vào trạng thái không rõ ràng về hình thái, dễ mất kiểm soát về cấu trúc hoặc ánh sáng.
Tối ưu hiệu quả trong quy trình làm việc
Trong thực tế, rất nhiều artist chuyên nghiệp không “vẽ ngay” mà luôn trải qua quy trình: Sketch (drawing) → Color study → Painting hoàn chỉnh
- Với một concept artist, drawing là công cụ phân tích hình dáng nhân vật, còn painting mới là phần diễn họa cảm xúc, chất liệu.
- Với một họa sĩ minh họa sách thiếu nhi, drawing giúp dựng bố cục và nhân vật, còn painting là công đoạn truyền tải không khí và cảm xúc.
- Với digital artist, vẽ phác (line sketch) và vẽ hoàn thiện (render bằng khối, ánh sáng) đòi hỏi tư duy hoàn toàn khác nhau.
Việc phân biệt rõ hai khái niệm này giúp quản lý tốt thời gian, năng lượng, và lựa chọn đúng kỹ thuật trong từng giai đoạn công việc.
Hiểu và đánh giá đúng tác phẩm – cả của mình lẫn người khác
Drawing không thiếu cảm xúc, nó là cách ghi chép trực quan bằng tư duy logic. Ngược lại, painting không “dễ hơn”, nó đòi hỏi khả năng kiểm soát tổng thể và cảm quan thị giác.
Khi phân biệt được hai tư duy này, bạn sẽ:
- Biết đánh giá một bản sketch tốt vì khả năng dựng hình chính xác, phân tích khối chặt chẽ.
- Trân trọng một bản painting vì cảm xúc ánh sáng và cách hòa sắc tinh tế.
Xây dựng phong cách cá nhân có định hướng
Có những họa sĩ đi theo trường phái drawing-based (như Egon Schiele, Ingres), họ biến đường nét thành chất riêng. Ngược lại, có người chọn painting thuần túy – không cần nét rõ, chỉ dùng màu và ánh sáng để kể chuyện (như Turner, Monet).
Chân dung một người đàn ông lớn tuổi (Johann Harms) – Egon Schiele
Sơn dầu pha sáp trên toan.
Joseph Mallord William Turner (1775–1851), Cầu tàu Calais, 1803. Sơn dầu trên toan.
Khi hiểu rõ bản thân đang thiên về tư duy nào, bạn sẽ biết:
- Nên đào sâu khả năng kiểm soát nét, tỷ lệ, kết cấu?
- Hay rèn luyện mắt nhìn màu, cảm giác không gian, sắc độ?
Từ đó, bạn không bị lạc hướng trong hành trình phát triển phong cách cá nhân – một hành trình dài và nhiều thử thách của người làm nghệ thuật.
Kết luận
Drawing hay painting là hai “hình thức thể hiện” trong nghệ thuật tạo hình giống như xương và da. Người học vẽ cần học và nắm vững cả 2 vì nó đều là kỹ năng cơ bản, là nền tảng để bạn phát triển sự nghiệp mỹ thuật của mình.`
Responses