4 Yếu tố cơ bản của bố cục trong hội họa

Việc nắm vững yếu tố cơ bản của bố cục trong hội họa là nền tảng để tạo nên một tác phẩm hài hòa và có sức hút. Có bốn yếu tố quan trọng thường xuyên xuất hiện trong một bố cục tranh tốt, đó là:

• Khung hình
• Chiều sâu
• Đường dẫn
• Sắc độ

Đây chính là 4 yếu tố cơ bản của bố cục trong hội họa giúp họa sĩ truyền tải trọn vẹn nội dung, cảm xúc và ý đồ nghệ thuật.

Để có thể hình dung rõ hơn, hãy cùng Monster Lab phân tích ví dụ sau.

Đây là một bức tranh của họa sĩ minh họa Austin Briggs diễn tả cảnh một người lính ôm súng ngồi trên chiến trường.

Yếu tố đầu tiên là Khung hình

Đây là yếu tố để chỉ phần giới hạn của bức tranh mà bạn sẽ vẽ. Khung hình thông thường sẽ được giới hạn bởi 4 cạnh (hình vuông, hình chữ nhật). Ngoài ra cũng có những dạng khung hình khác như hình tròn hoặc elipse… Ở đây họa sĩ sử dụng khung hình chữ nhật dọc và sắp xếp cho nhân vật chiếm diện tích lớn nhất và nằm ở gần trung tâm còn các yếu tố khác như khói lửa và các nhân vật phụ có kích thước nhỏ hơn. Điều này giúp cho nhân vật chính tạo sự chú ý và là tiêu điểm của bức tranh.

Yếu tố thứ 2 là Chiều sâu

Đây là yếu tố thể hiện độ sâu không gian và hiệu ứng 3 chiều cho các đối tượng trong tranh. Trong ví dụ này bức tường, không gian nền đất, hướng của khẩu súng và các nhân vật phụ phía sau tạo nên cảm nhận về chiều sâu cho toàn bộ không gian trong tranh. Trong bố cục hội họa, chiều sâu là yếu tố cơ bản không thể thiếu để tác phẩm trở nên sống động hơn.

Yếu tố thứ 3 là Đường dẫn – hay còn gọi là đường dẫn điều hướng thị giác

Những đường dẫn này bao gồm đường dẫn tạo bởi hình của các đối tượng và hướng quan sát của người xem. Sử dụng đường dẫn trong bố cục hội họa nghĩa là bạn sắp xếp các yếu tố trong tranh sao cho các đường hình và hướng dẫn mắt người xem đến tâm điểm của bức tranh theo đúng ý đồ của họa sĩ. Trong bức tranh này các đường dẫn đều hướng về chân dung của người lính giúp người xem có thể định hướng rõ ràng tiêu điểm của bức tranh.

Yếu tố thứ 4 là Sắc độ

Sắc độ bao gồm sáng và tối nằm trong hình hoặc mảng trong một bức tranh được điều phối để tạo nên một tổng thể hài hòa cũng như tạo điểm nhấn cần thiết. Trong bức tranh này, sự tương phản về sắc độ giữa bộ đồng phục và chiếc băng gạc trên đầu nhân vật chính cùng với phần nền phía sau tạo điểm nhấn rất rõ ràng lên phần tiêu điểm là chân dung của nhân vật. Các yếu tố phụ khác như các nhân vật phụ và khói lửa có tương phản sắc độ ít hơn để không làm ảnh hưởng đến tiêu điểm.

Bốn yếu tố cơ bản của bố cục trong hội họa – khung hình, chiều sâu, đường dẫn và sắc độ – không chỉ tạo nên sự cân đối mà còn giúp tác phẩm truyền tải cảm xúc mạnh mẽ. Khi hiểu và vận dụng tốt các yếu tố này, người học hội họa có thể xây dựng những bức tranh hoàn chỉnh, đầy sức gợi và giàu giá trị nghệ thuật. Trong các bài viết tiếp theo, chúng ta sẽ khám phá chi tiết từng yếu tố để áp dụng hiệu quả vào thực hành.